شروع غذای کمکی نوزاد از حدود ۶ ماهگی است. از ۶ ماهگی به بعد، شیر مادر یا شیر خشک به تنهایی برای رشد مناسب کودک کافی نیست و باید برای وزنگیری خوب کودک از مواد غذایی مجاز کمک گرفت. در این مقاله درباره شروع غذای کمکی نوزاد، اولین غذای کمکی نوزاد و انواع مجاز آن در هر دوره سنی با شما صحبت میکنیم. با ما همراه باشید.
اولین غذای کمکی نوزاد را از چه سنی شروع کنیم؟
به توصیه سیستم بهداشت و درمان انگلستان (NHS)، اولین آشنایی کودک با غذاهای جامد باید از سن ۶ ماهگی شروع شود. نکته قابل توجه این است که در شروع دادن غذای کمکی به کودک، عادت دادن او به غذا خوردن، مهمتر از میزان غذای کمکی است که میل میکند.
بنابراین همچنان در این سن کودک بیشتر انرژی و مواد مغذی را از شیر مادر یا شیر خشک دریافت میکند. اما شروع غذای کمکی نوزاد به معنای عادت دادن ذائقه کودک به یک عمر رفتار غذایی سالم است. هر چه سن کودک بیشتر میشود به تدریج میتوانید تنوع غذایی او را نسبت به اولین غذای کمکی نوزاد بیشتر کنید تا در نهایت همزمان با اعضای خانواده از غذای سفره میل کند.
اگر نوزاد شما نارس به دنیا آمده است، از پزشک کودک در مورد زمان شروع مصرف غذاهای جامد و غذای کمکی راهنمایی بخواهید.
چرا برای شروع غذای کمکی نوزاد باید تا 6 ماهگی صبر کنیم؟
برای شروع غذای کمکی نوزاد تا حدود ۶ ماهگی صبر کنید چون شیر مادر یا شیر خشک با تامین مواد مغذی بدن (به جز ویتامین د۳) از کودک در برابر بیماری و عفونت محافظت کافی را میکند. بنابراین فرصت کافی را به کودک بدهید تا به مرحلهای برسد که بتواند غذای جامد (مثل انواع پوره و فرنی) را هضم کند.
در سن ۶ ماهگی کودک توانایی برداشتن و خوردن فینگر فود را هم دارد. حالا دیگر عمل بلع و جویدن را میتواند انجام دهد و سریعتر میتوانید طعمهای جدید را به او معرفی کنید تا بپذیرد.
علایمی که نشان میدهد نوزاد آماده شروع غذای کمکی است
همانطور که در سایت Penn Medicine ذکر شده است، ۳ علامت کاملا واضح وجود دارد که از حدود ۶ ماهگی کودک همگی با هم ظاهر میشوند و نشان میدهند کودک آماده دریافت اولین غذای کمکی در کنار شیر مادر یا شیر خشک است. این علایم عبارتند از:
- نوزاد میتواند در حالت نشسته بماند و سر خود را ثابت نگه دارد.
- نوزاد به طور هماهنگ با چشم به غذا نگاه میکند و آن را با دست برمیدارد و به سمت دهان خود میبرد.
- نوزاد قادر است به جای اینکه غذا را تف کند، آن را قورت دهد.
شاید این تجربه را دارید که اطرافیان به مادری که کودکش شبها زیاد از خواب بیدار میشود، میگویند حتما بچه گشنه است و فقط شیر برایش کافی نیست! پس باید غذای کمکی را شروع کنید! این نظر کاملا اشتباه است و از نظر علمی رد میشود. رفتارهای زیر به هیچ عنوان نشانه آمادگی برای شروع غذای کمکی نوزاد نیست:
- نوزاد مشت یا انگشتان خود را میک میزند.
- نوزاد در شب بیش از حد معمول بیدار میشود.
- نوزاد نیاز به شیر بیشتری دارد و سختتر سیر میشود.
همه اینها رفتارهای طبیعی برای نوزادان هستند و لزوماً نشانه آماده بودن آنها برای شروع غذای جامد نیستند. در برخی مواقع هم ممکن است نشانهای از ریفلاکس یا دلدرد باشند. بنابراین باید در این رابطه با پزشک نوزاد خود مشورت کنید. دادن غذای کمکی به نوزاد زودتر از وقت مناسب باعث نمیشود کودک شبها بیدار نشود. بلکه باید دنبال راهکاری برای خوابیدن راحت نوزاد در طول شب باشید.
همچنین بخوانید: طرز تهیه غذای کمکی نوزاد
اولین غذای کمکی نوزاد چه باشد؟
اولین غذای کمکی نوزاد باید ساده، قابل هضم و کمحساسیت باشد. بهترین گزینهها برای شروع شامل پوره و میکس غذاست. برای مثال:
- فرنی برنج: ترکیب آرد برنج با شیر مادر یا شیر خشک، یک غذای سبک و مغذی برای شروع است.
- حریره بادام: پورهی بادام بدون پوست همراه با کمی آب یا شیر مادر.
- پوره میوه: سیب یا موز پوره شده (بدون افزودن شکر یا عسل).
- پوره سبزیجات بخارپز شده: هویج، کدوحلوایی یا سیبزمینی پورهشده.
بعد از مدت کوتاهی از شروع اولین غذای کمکی نوزاد، که به صورت پوره و میکس شده است، کم کم به سمت غذای له شده یا انگشتی بروید. بافت غذای له شده یا انگشتی به کودک اجازه میدهد تا جویدن را یاد بگیرد. در نظر بگیرید که مستقل غذا خوردن برای کودک جذاب است.
روش BLW: راهکاری متفاوت برای شروع غذای کمکی نوزاد
در بخش قبل توضیح دادیم که بهتر است اولین غذای کمکی نوزاد به صورت پوره و میکس باشد. سپس کم کم به سمت غذای له شده و انگشتی بروید. اما روش دیگری هم برای آغاز غذای کمکی نوزاد وجود دارد که با نام BWL شناخته میشود.
BLW یک روش شروع غذای کمکی با محوریت کودک است. در این روش به جای استفاده از غذای پوره و میکس شده، نوزاد تشویق میشود تا از همان ابتدا از دستانش برای برداشتن غذا استفاده کند. این روش به رشد مهارتهای حرکتی و دهانی کودک در هنگام یادگیری جویدن و بلع غذا کمک میکند.
در این روش همزمان با صرف غذا توسط خانواده، به کودک هم غذای کمکی داده میشود. بنابراین کودک در محیط غذاخوردن قرار میگیرد تا به کسب تجربه درباره بافتهای مختلف علاقهمند شود.
تحقیقات نشان میدهد نوزادانی که غذا خوردن به روش BLW را تمرین میکنند ممکن است خودتنظیمی بهتری در مورد مصرف غذا داشته باشند که به طور بالقوه منجر به کاهش نرخ چاقی در دوران خردسالی میشود. البته حواستان باشد که غذاها به اندازه کافی نرم باشند تا از خفگی نوزاد جلوگیری شود.
نکات تهیه غذای کمکی برای نوزاد ۶ تا ۷ ماهه
در تهیه غذای کمکی برای نوزاد ۶ تا ۷ ماهه این موارد را لحاظ کنید:
- هنگامی که اولین غذای کمکی نوزاد داده میشود، نیازی به دادن ۳ وعده غذایی در طول روز نیست. نوزادان معده کوچکی دارند، بنابراین با دادن مقدار کمی غذا به آنها شروع کنید (فقط چند تکه کوچک یا قاشق چای خوری غذای پوره شده). کودک شما همچنان بیشتر انرژی و مواد مغذی خود را از شیر مادر یا شیر خشک نوزاد اول دریافت میکند.
- زمانی را برای دادن غذا به نوزاد ۶ ماهه انتخاب کنید که برای هر دوی شما مناسب باشد. مثلا وقتی که احساس عجله نمی کنید و کودک خیلی خسته نیست.
- منتظر نمانید تا کودک شما خیلی گرسنه شود و با اولین نشانه گرسنگی به او غذا دهید.
- غذاهای حاوی مواد آلرژی زا (مانند بادام زمینی، تخم مرغ و ماهی) را می توان از حدود ۶ ماهگی، یک بار و در مقادیر کم به نوزاد معرفی کرد تا بتوانید هر واکنش آلرژیکی را تشخیص دهید.
- شیر مادر یا شیر خشک شیرخوار باید غذای اصلی نوزاد در سال اول باشد.
- از حدود ۶ ماهگی نوزاد را با فنجان و نوشیدن آب آشنا کنید.
- میوه یا سبزیجات نرم پخته شده از جعفری، بروکلی، سیب زمینی، سیب زمینی شیرین، هویج، سیب یا گلابی را در اختیار کودک بگذارید.
- شیر گاو را میتوان از حدود ۶ ماهگی در پخت و پز یا مخلوط با غذا استفاده کرد. اما تا یک سالگی، کودک نباید شیر گاو را به عنوان نوشیدنی اصلی و به صورت سرد مصرف کند.
- اجازه دهید کودک در صورت تمایل با انگشتانش غذا بخورد. این کار به توسعه مهارت های حرکتی ظریف و هماهنگی دست و چشم کمک میکند.
- در این سن با فینگر فودهایی شروع کنید که به راحتی در دهان بلعیده میشوند و سایز آنها به قدری است که نوزاد بتواند آن را بگیرد. نمونه هایی از فینگر فودها عبارتند از: تکههای میوه نرم مانند هلو، خربزه و موز و نیز غذاهای نشاستهای پخته شده مانند سیب زمینی و پاستا.
نکات تهیه غذای کمکی برای نوزاد ۷ تا ۹ ماهه
در تهیه غذای کمکی برای نوزاد ۷ تا ۹ ماهه این موارد را لحاظ کنید:
- از حدود ۷ ماهگی، کودک شما علاوه بر وعده شیر که معمولا ۴ بار در روز است، به تدریج به خوردن ۳ وعده غذایی در روز (صبحانه، ناهار و شام) علاقهمند میشود. نکته مهم این است که از آنجایی که کودک شما غذاهای جامد بیشتری میخورد، ممکن است در هر وعده شیر کمتری بخواهد یا حتی یک وعده شیر را به طور کامل حذف کند.
- به عنوان یک راهنما، نوزادانی که با شیر خشک تغذیه میشوند ممکن است به حدود ۶۰۰ میلی لیتر شیر در روز نیاز داشته باشند.
- برای اطمینان از دریافت انرژی و مواد مغذی مورد نیاز توسط کودک، به تدریج مقدار و تنوع غذایی را که به کودک ارائه میشود افزایش دهید.
- سعی کنید در هر وعده از مواد غذایی حاوی آهن مانند گوشت، ماهی، غلات صبحانه غنی شده، سبزیجات سبز تیره، لوبیا و عدس استفاده کنید.
- در رژیم غذایی کودک از موادی مانند سیب زمینی، نان، برنج، ماکارونی، حبوبات، ماهی، تخم مرغ، گوشت و محصولات لبنی مانند ماست ساده و پنیر پرچرب استفاده کنید.
- همانطور که کودک شما با اعتماد به نفس بیشتری غذا می خورد، از غذای له شده و فینگر فود غافل نشوید.
نکات تهیه غذای کمکی برای نوزاد ۱۰ تا ۱۲ ماهه
در تهیه غذای کمکی برای نوزاد ۱۰ تا ۱۲ ماهه این موارد را لحاظ کنید:
- در سن ۱۰ تا ۱۲ ماهگی، کودک حتما باید سه وعده غذایی را در طول روز میل کند. همچنین در این سن نوزاد حدود ۳ بار در روز شیر میخورد.
- به عنوان یک راهنما، نوزادانی که با شیر خشک تغذیه می شوند روزانه حدود ۴۰۰ میلی لیتر شیر مینوشند.
- به یاد داشته باشید که نوزادانی که با شیر خشک تغذیه میشوند، اگر کمتر از ۵۰۰ میلی لیتر شیر خشک در روز مصرف می کنند، باید مکمل ویتامین D مصرف نمایند. همه نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می شوند باید مکمل ویتامین D را مصرف کنند.
- در این سن کودک دیگر با طیف وسیعی از بافت غذا و طعم آشنا است.
- حالا دیگر میتواند به راحتی فینگر فود بخورد و از فنجان بهتر و راحتتر استفاده کند.
- همراه غذا میتوانید یک دسر غیر شیرین به کودک دهید تا کم کم به الگوی غذایی کودکان بالای یکسال نزدیک شوید.
نکات تهیه غذای کمکی برای نوزاد بالای ۱۲ ماه
از ۱۲ ماهگی کودک شما ۳ وعده غذایی در روز حاوی انواع غذاهای مختلف میل میکند. این رژیم غذایی شامل مواد مختلف است از جمله موارد زیر است:
- حداقل ۱ وعده در روز غذای نشاسته ای مانند سیب زمینی، نان و برنج
- حداقل ۴ واحد در روز میوه و سبزیجات
- حداقل ۳۵۰ میلی لیتر شیر پاستوریزه یا ۲ وعده لبنیات دیگر
- حداقل ۱ واحد پروتئین در روز از منابع حیوانی (گوشت، ماهی و تخم مرغ) یا ۲ واحد از منابع گیاهی (دال عدس، لوبیا، نخود و عدس)
- کودک شما به ۲ میان وعده سالم بین وعدههای غذایی نیاز دارد. این میانوعده میتواند شامل میوههای تازه مانند برش های سیب و موز، ماست ساده پاستوریزه، شیرین نشده و پر چرب باشد.
- در یک سالگی دیگر نیازی به دادن شیرخشک نیست. کودک شما اکنون میتواند شیر گاو پاستوریزه کامل یا کم چرب بنوشد.
- شما می توانید از یکسالگی به عنوان بخشی از یک رژیم غذایی سالم و متعادل، شیر غنی شده مانند شیر سویا یا بادام را به کودک خود بدهید.
هنگام شروع غذای کمکی نوزاد این نکات را رعایت کنید
- غذا خوردن یک مهارت جدید برای نوزاد است. سرعت یادگیری نوزادان در تجربه بافت غذاهای جدید با هم متفاوت است. برخی از بچهها از طعم جدید زودتر استقبال میکنند و برخی دیرتر. پس به تلاش خود ادامه بدهید و کودک را تشویق کنید. بخصوص در شروع این کار باید زمان زیادی بگذارید.
- با سرعت نوزاد خود هماهنگ باشید و اجازه دهید به شما نشان دهد و اعلام کند که چه زمانی گرسنه یا سیر است. هنگامی که کودک شما علائمی نشان داد که به اندازه کافی سیر شده است، غذا دادن را متوقف کنید. علایمی مثل محکم بستن دهان یا برگرداندن سرشان به سمت دیگر جزو این علائم است.
- اگر برای غذا دادن به نوزاد از قاشق استفاده میکنید، قبل از دادن غذا، منتظر بمانید تا کودک دهان خود را باز کند. کودک خود را مجبور به خوردن غذا نکنید. اگر این بار علاقهای به خوردن ندارد تا وعده بعدی صبر کنید.
- صبور باشید و به درست کردن انواع غذاها ادامه دهید، حتی غذاهایی که به نظر می رسد کودک دوست ندارند. ممکن است ۱۰ بار یا بیشتر غذایی را درست کنید و کودک شما به آن علاقهای نشان ندهد اما بار ۱۱ام به آن علاقهمند شود.
- درست مثل بزرگسالان، نوزادان نیز بعضی از روزها اشتهای بیشتری دارند و با اشتیاق غذا میخورند. برخی مواقع هم کمتر اشتها دارند و تنها اندکی غذا میخورند. بعضی روزها هم اصلا اشتها ندارند. نگران نباشید، این مورد کاملا طبیعی است.
- اجازه دهید کودکتان از لمس و نگه داشتن غذا در دستانش لذت ببرد. تکنیک شروع غذای کمکی نوزاد با نام «BLW» این روزها بسیار طرفدار دارد.
- حواس پرتی کودک را در طول میل کردن وعدههای غذایی به حداقل برسانید. درست است که کودک مقابل تلویزیون خوب غذا میخورد اما این کار بسیار ضرر دارد. پس از نشاندن کودک در مقابل تلویزیون، گوشی هوشمند یا تبلت هنگام دادن غذا به او جدا خودداری کنید.
- همیشه قبل از پخت غذای کمکی برای نوزاد دستهای خود را بشویید.
- غذای داغ را اول خنک کنید. قبل از دادن غذا به کودک آن را تست کنید که بیش از حد گرم نباشد.
- از دادن میوه یا غذاهای سفت مانند آجیل کامل، هویج یا سیب خام کامل به کودک خودداری کنید. اگر برای قرار دادن میوه در اختیار کودک احتیاط میکنید میتوانید آن را داخل پستانک میوهخوری برای ایمنی بیشتر قرار دهید.
- هسته را از میوه و استخوان را از گوشت یا ماهی جدا کنید.
- غذاهای گرد و کوچک مانند انگور و گوجه گیلاسی را به قطعات کوچک برش دهید تا در گلوی کودک گیر نکند.
- با شروع غذای کمکی نوزاد و در ابتدای این دوره از رشد، ممکن است کودک حالت تهوع بگیرد. در ابتدا این مورد طبیعی است چون کم کم یاد میگیرد که میزان غذایی را که میتواند در یک زمان بجود و ببلعد را تنظیم کند.
لیست وسایل مورد نیاز برای شروع غذای کمکی نوزاد
برای آغاز غذای کمکی نوزاد ممکن است این وسایل برایتان بسیار مفید باشند:
۱- صندلی غذای نوزاد
هنگام غذا خوردن، نوزاد باید در حالت نشسته باشد تا غذا را به درستی قورت دهد. هیچ وقت در حالت خوابیده به نوزاد غذا ندهید. صندلی غذا کمک بزرگی برای ایجاد این موقعیت میکند. همچنین چون کودک میتواند چهار دست و پا راه برود، این محصول کمک میکند که کودک هنگام غذا خوردن جا به جا نشود.
هنگام خرید صندلی غذای کودک باید از ایمنی آن اطمینان حاصل کنید و به همین دلیل این محصول را از فروشگاه معتبر و از بین برندهای با کیفیت انتخاب کنید. در مقاله ای ما بهترین صندلی غذای کودک را معرفی کردهایم.
۲- قاشق غذاخوری نوزاد
قاشق های نرم، سیلیکونی و دسته بلند با طراحی ارگونومیک برای شروع غذای کمکی نوزاد مناسب هستند. یکی از بهترین محصولات موجود در بازار قاشق و چنگال کودک از برند فرانسوی ب آ با است. طراحی محصولات این برند ارگونومیک و کاملا متناسب با دستان کوچولوی دلبند شماست و در سه ردهبندی سنی مختلف نیز تولید شده است.
مشاهده و خرید قاشق و چنگال کودک ب آ با
۳- کاسه و بشقاب غذاخوری نوزاد
کاسههای سیلیکونی و بشقابهای کوچک که مکشی باشند و به سطح بچسبند برای دادن اولین غذای نوزاد بسیار مناسب هستند. با استفاده از این لوازم، حتی زمانی که کودک فینگر فود میل میکند، شما نگرانی بابت افتادن ظرف غذا نخواهید داشت. طراحی ارگونومیک، وجود لبههای بلند و نیز درپوش در این وسایل، همه به آسایش کودک هنگام غذاخوردن کمک میکند.
مشاهده و خرید ظرف غذای کودک ب آ با
۴- محفظه نگهداری غذای کمکی نوزاد
بهتر است غذای کودک را در هر وعده تازه درست کنید. اما اگر به هر دلیلی نیاز به نگهداری غذای کمکی در مقادیر کم در فریزر دارید میتوانید از محفظههای غذای بهداشتی و استاندارد کودک که برای همین منظور تولید شدهاند کمک بگیرید.
۵- لیوان آموزشی
استفاده از فنجان یا لیوان آموزشی آب از سن ۶ ماهگی کمک میکند تا نوزاد جرعه جرعه نوشیدن یا مکیدن نی را یاد بگیرد.
مشاهده و خرید لیوان آموزشی کودک
۶- غذاساز کودک
استفاده از یک غذاساز معتبر در رده بینالمللی باعث میشود که در طی ۱۵ دقیقه یک وعده غذایی تازه و سالم را برای کودک تهیه کنید.
مشاهده و خرید غذاساز کودک ب آ با
سوالات متداول
- زمان شروع غذای کمکی برای نوزادان نارس چگونه است؟
- نوزادان نارس معمولاً بین ۶ تا ۸ ماهگی (بر اساس سن تعدیل شده) برای غذای کمکی آماده میشوند. سن تعدیل شده یعنی سن واقعی نوزاد منهای تعداد هفتههایی که زودتر از موعد به دنیا آمده است. نشانههای فرا رسیدن زمان شروع غذای کمکی نوزاد شامل کنترل خوب سر و گردن، علاقه به غذا و توانایی بلعیدن غذاهای نیمهجامد است.
- چه غذاهایی را نباید به نوزاد بدهیم؟
- تا پیش از ۱۲ ماهگی نوزاد نباید به او شیر گاو یا نوشیدنی گازدار بدهید.
- چه حجمی از غذای کمکی را باید به نوزاد بدهیم؟
-
- هنگام شروع تغذیه با غذای جامد (زیر 1 ماهگی): 1-2 قاشق چایخوری یک بار در روز.
- با رشد کودک: مقدار غذا را بر اساس اشتها و نشانه های کودک افزایش دهید.
- تا 12 ماهگی: حدود 3 وعده غذایی کوچک در روز، علاوه بر شیر مادر یا شیر خشک.
نکته مهم: این یک راهنمای کلی است. همیشه برای دریافت توصیه در مورد تغذیه کودک خود با پزشک اطفال مشورت کنید.
جمع بندی
در این مقاله از فروشگاه سیسمونی کودکو درباره شروع غذای کمکی نوزاد و نکاتی که باید در این دوران تا حدود یکسالگی کودک بدانید، صحبت کردیم. متدهای مختلفی برای دادن اولین غذای کمکی نوزاد از سن ۶ ماهگی وجود دارد. برخی از والدین شروع غذای کمکی نوزاد را به صورت غذای میکس شده به کمک قاشق ترجیح میدهند، در حالی که برخی دیگر با غذاهای انگشتی و مستقل غذا خوردن کودک این کار را شروع میکنند. در نهایت بعضی هم ترکیبی از هر دو را انجام میدهند.
باید بدانیم با رعایت موارد ایمنی، خطر خفگی برای کودکی که مستقل غذا میخورد وجود ندارد؛ درست مثل زمانی که غذا را با قاشق به کودک میدهید. باید به کودک اعتماد کنید. در نهایت هیچ راه درست یا غلطی وجود ندارد مهمترین نکته این است که کودک شما غذاهای متنوعی بخورد و تمام مواد مغذی مورد نیاز خود را دریافت کند.
در ۶ ماهگی همچنان وعدههای شیر مادر یا شیرخشک اولویت دارند و تنها لازم است تا نوزاد را با طعم و بافت غذا آشنا کنید. اما از حدود ۷ ماهگی سه وعده غذایی را در رژیم غذایی کودک داشته باشید. اجازه دهید تا خود کودک گرسنگی و سیری را به شما اعلام کند و به زور به او غذا ندهید.
مهمترین نکته این است که صبور باشید و حتی اگر کودک غذایی را امتحان نکرد، بارها و بارها آن غذا را بپزید و اجازه دهید در طول زمان کودک آن را امتحان کند. سرعت تجربه طعم جدید در هر کودکی منحصر به فرد است. پس بچهها را با هم مقایسه نکنید و از این مسیر لذت ببرید.
دستههای مرتبط:
مقالات مرتبط: