به زندگی نوزاد ده ماهه خوش آمدید. کودک در این سن همیشه در حال حرکت است و سریع‌تر از همیشه رشد می‌کند. ده ماهگی سن سرک کشیدن به همه‌جای خانه است. پس باید بیشتر از قبل مواظب این کودک کنجکاو باشید. در ادامه با ما همراه باشید تا درباره ده ماهگی نوزاد و روتین روزمره او بیشتر بدانیم.
رشد نوزاد ده ماهه
در این قسمت در خصوص رشد فیزیکی، حرکتی، شناختی و اجتماعی نوزاد در این سن توضیح می‌دهیم.
رشد فیزیکی نوزاد ده ماهه
رشد قد و و وزن در ده ماهگی نوزاد پسر، کمی با ده ماهگی نوزاد دختر متفاوت است. طبق اطلاعات موجود در سایت معتبر Baby Center:
- قد و وزن نوزاد پسر در این سن: یک نوزاد پسر در سن ده ماهگی حدود ۹.۲۰۰ کیلوگرم وزن دارد و به طور میانگین حدود ۷۳ سانتی‌متر قد کشیده است.
- قد و وزن نوزاد دختر در این سن: نوزاد دختر ده ماهه در این سن حدود ۸.۵۰۰ کیلوگرم وزن و ۷۱ سانتی‌متر قد دارد.
رشد حرکتی نوزاد ۱۰ ماهه
- چهار دست و پا راه رفتن: نوزاد ده ماهه راحت و سریع چهار دست و پا می‌رود و به خوبی وزن بدنش را روی دست‌های کوچکش تحمل می‌کند. کودکان بسیار با هم متفاوتند. بعضی از بچه‌ها در این سن ممکن است حتی یک یا دو قدم راه بروند و برخی هرگز چهار دست و پا نمی‌روند و به یک‌باره راه رفتن را شروع می‌کنند.
- ایستادن و راه رفتن: به‌طور میانگین بیشتر کودکان در این سن دست خود را به مبل یا دیوار می‌گیرند و از جا بلند می‌شوند و به کمک همان تکیه گاه چند قدم راه می‌روند.
- مهارت استفاده از دستان: کودک به راحتی از انگشت شست و اشاره خود کمک می‌گیرد و اشیا را برمی‌دارد.
- نشستن مستقل: در ده ماهگی کودک خیلی راحت و مستقل مینشیند و بدون اینکه تعادلش به هم بخورد به پهلو خم میشود.
رشد شناختی در ده ماهگی نوزاد
- کنجکاوی و اکتشاف: نوزاد در ده ماهگی به شدت کنجکاو است و مشغول کشف محیط زندگی خود است.
- واکنش به موسیقی: وقتی صدای موسیقی بلند است، کودک حرکات ریتمیک انجام می‌دهد.
- تقلید و ارتباط: کلمات ساده را برای برقراری ارتباط تقلید می‌کند. همچنین شروع به تقلید از شما برای صحبت با تلفن می‌کند.
- ترس از صداهای ناآشنا: بعضی کودکان ترس از صداهای جدید مثل جاروبرقی پیدا می‌کنند. در این مواقع در آغوش گرفتن و نوازش کودک بسیار کمک‌کننده است.
- درک اجتماعی: حالا دیگر معنی سلام و خداحافظی را کاملا درک می‌کند و با شما بای بای می‌کند.
- درک پایداری اشیا: نوزادان در این سن می‌توانند به راحتی اشیاء پنهان شده را پیدا کنند. ممکن است وقتی اتاق را ترک می‌کنید گریه کند، اما به زودی درک می‌کند که حتی زمانی که شما را در کنار خود نمی‌بیند هم هنوز حضور دارید.
رشد اجتماعی نوزاد ده ماهه
- کاهش اضطراب جدایی: تا ۱۰ ماهگی، اضطراب جدایی بسیار کمتر میشود و رابطه کودک با غریبه‌ها بهبود میابد.
- رفتار اجتماعی: با توجه به ویژگی شخصیتی کودک، ممکن است به غریبه‌ها لبخند بزند و ارتباط بگیرد.
- شروع صحبت کردن: درست است که هنوز کلمات نامفهومی را می‌شنوید اما ممکن است اولین کلمات خود مثل مامان یا بابا را بگویند. همچنین نوزاد ده ماهه با استفاده از زبان بدن و حالت چهره خود نیازهایش را بیان می‌کنند.
برنامه غذایی نوزاد ده ماهه
زمان شروع غذای کمکی نوزاد از حدود ۶ ماهگی است. مهارت‌های حرکتی کودک در ده ماهگی کامل شده و به راحتی می‌تواند قاشق را در دست بگیرد، لقمه‌های فینگر فود را به دهان ببرد و شروع به جویدن کند. یک نوزاد ده ماهه علاوه بر شیر، سه وعده غذایی در روز میل می‌کند. هیچ وقت اصرار نکنید که کودک تمام غذا را بخورد و به تصمیم او برای نخوردن بخشی از غذا احترام بگذارید.
در این سن تلاش کنید منوی غذای نوزاد ۱۰ ماهه را متنوع‌تر کنید.
صبحانه نوزاد ده ماهه
صبحانه یکی از مهم‌ترین وعده‌های غذایی نوزاد در این سن است. برای صبحانه می‌توانید غذاهای زیر را برای کوچولویتان درست کنید:
- نان تست را به صورت نواری برش بدهید و تخم مرغ آبپز را له کنید و روی نان بمالید.
- پنیر فتا یا چدار را با سبزیجات مورد علاقه کودک مخلوط کنید و به صورت فینگرفود آماده کنید.
- اوتمیل میوه و شیر صبحانه مفید و متنوعی است.
- عدسی که با آب گوشت سفید یا قرمز غنی شده است هم یک صبحانه مقوی است.
- فرنی با اوتمیل یا آردبرنج همراه خرما پوست کنده و پودر گردو یا پسته است. فرنی را همراه شیر پاستوریزه یا آب بپزید و در آخر شیر مادر یا شیر خشک را اضافه کنید.
- اسموتی صبحگاهی با ترکیباتی مثل موز یا انبه یا توت‌فرنگی با شیر مادر یا شیر خشک یا ماست پرچرب
همچنین بخوانید: طرز تهیه غذای کمکی نوزاد
میان وعده صبح نوزاد ده ماهه
کودک شما میل دارد حدود ۱۵۰ میلی‌لیتر شیر خشک یا شیر مادر بنوشد.
ناهار نوزاد ده ماهه
در وعده ناهار باید یک چهارم تا سه چهارم فنجان به کودک غذا دهید و به مقدار کافی نشاسته، پروتیین و سبزیجات را در غذایش استفاده کنید. برخی از غذاهایی که می‌توانید درست کنید عبارت‌اند از:
- انواع سوپ که با غلات و عصاره گوشت‌های مختلف مثل ماهیچه، بلدرچین و مرغ پخته شده است.
- پاستا یا ماکارونی با تکه‌های ریز گوشت یا پنیر و هویج پخته شده
- کته نرم با تکه‌های ریز گوشت ماهی
- پوره سیب زمینی و لوبیای پخته شده ریز شده و گوشت قلقلی
میان وعده عصر نوزاد ده ماهه
کودک شما میل دارد حدود ۱۸۰ میلی‌لیتر شیر خشک یا شیر مادر بنوشد.
شام نوزاد ده ماهه
در وعده شام نیز باید یک چهارم تا سه چهارم فنجان به کودک غذا دهید. استفاده از مواد غذایی پروتیین‌دار، مثل حبوبات، تخم‌مرغ و گوشت قرمز یا سفید، آهن و روی مورد نیاز کودک را تامین می‌کند. برخی از غذاهایی که می‌توانید درست کنید عبارت‌اند از:
- پاستا یا ماکارونی را با کدو سبز پخته شده و پنیر چدار مزه دار کنید.
- سوپ غنی شده با سبزیجات مختلف و اوتمیل یا غلات و حبوباتی مثل عدس یا لوبیا سفید
- ترکیب سیب زمینی پخته شده با آب گوشت
- کته نرم با گوشت قرمز یا سفید کاملا پخته شده و آب گوشت
- کته نرم شده و بلدرچین آب پز و آب گوشت
- نان تست در قطعات کوچک با تخم مرغ آبپز و آواکادو
غذاهای ممنوعه برای نوزاد ده ماهه
- نمک و شکر: در این سن غذای کودک هیچ نیازی به نمک یا شکر که هنگام پخت به غذا اضافه میشود ندارد. نمک برای کلیه نوزادان بسیار خطرناک است و شکر هم می‌تواند باعث پوسیدگی دندان و به هم خوردن ذایقه غذایی نوزادان شود.
- عسل: استفاده از عسل تا قبل از یکسالگی کودک ممنوع است.
- آجیل: دانه‌های آجیل درسته برای نوزاد ده ماهه و تا قبل از سه سالگی ممنوع است.
- آبمیوه بسته بندی شده: آبمیوه شرکتی و دارای مواد نگهدارنده برای این سن ممنوع است.
- شیر گاو: شیر گاو را تا سن یکسالگی فقط می‌توانید به صورت پخته شده در غذایی مثل فرنی استفاده کنید.
- سبزیجات خام: سبزیجات خام را به کودک ده ماهه ندهید و حتما آن را آبپز کنید.
- مواد غذایی چسبناک: غذای چسبناک مثل ژله، مارشمالو و پاستیل خطر خفگی برای کودک دارد و بهتر است در این سن مصرف نشود.
- نوشیدنی کافیین دار: نوشیدنی‌هایی مثل مثل چای یا قهوه بهتر است در این سن به نوزاد داده نشوند.
خواب نوزاد ده ماهه
- نیاز خواب روزانه: همانطور که در سایت Kids Health آمده است، نوزاد ۱۰ ماهه به ۱۲ تا ۱۶ ساعت خواب در طول شبانه‌روز نیاز دارد. این ساعات شامل خواب شب و چرت‌زدن‌های در طول روز است. در ۱۰ ماهگی، بیشتر نوزادان در طول روز دو چرت کوتاه می‌زنند.
- الگوی بیداری و چرت زدن: به احتمال زیاد، کودک صبح‌ها مدت کوتاه‌تری بیدار خواهد بود (به این معنی که چرت صبحگاهی او کمی بعد از صبحانه خواهد بود) و بعد از ظهرها مدت طولانی‌تری بیدار خواهد بود ( حدود ۳ یا ۴ ساعت).
- توانایی خواب شبانه: نوزادان در این سن قادر به خوابیدن در طول شب هستند و می‌توانند یاد بگیرند که وقتی به طور طبیعی در شب بیدار می‌شوند، خود را آرام کنند و به خواب بروند.
- تغییرات خواب: به لطف تمام تغییراتی که کودک شما تجربه می‌کند مثل جهش‌های رشدی، اضطراب جدایی و دندان درآوردن، خواب می‌تواند در این ماه از روال عادی خارج شود.
- توصیه برای خواب سالم: بهترین کاری که می‌توانید برای ترویج عادات خواب سالم برای کوچولوی خود انجام دهید، ثابت قدم بودن است. به یک برنامه منظم و قابل پیش‌بینی در خواب او پایبند باشید.
آیا باید برای کودک ۱۰ ماهه‌ام برنامه خواب روتین داشته باشم؟
بله! نوزاد ده ماهه قادر به تنظیم یک برنامه خواب اولیه است و زمانی که می‌داند در روزش چه اتفاقی می‌افتد و چه روتینی دارد آرامش بیشتری پیدا می‌کند. اگر نوزاد ده ماهه هنوز به یک الگوی خواب ثابت نرسیده است، اکنون ممکن است زمان خوبی برای امتحان کردن نوعی آموزش خواب باشد. آموزش خواب می‌تواند به کودک شما کمک کند تا راحت‌تر به خواب برود، شب‌ها مدت طولانی‌تری بخوابد و ساعات فعالیت منظم‌تری داشته باشد.
برای آموزش خواب به کوچولوی خود می‌توانید نکات زیر را رعایت کنید:
- برای تشویق عادت خواب سالم در نوزاد ۱۰ ماهه خود به یک برنامه خواب منظم و آرامش‌بخش پایبند باشید.
- برنامه کودک خود را اولویت‌بندی کنید تا بتواند هر روز تقریباً در یک ساعت مشخص چرت بزند.
- کودک خود را تشویق کنید که به طور مستقل به خواب برود. وقتی خواب‌آلود است اما کاملا به خواب نرفته او را در رختخواب بگذارید.
- محیط خواب امنی را فراهم کنید چون هنوز برای عادت خوابیدن با پتو، بالش یا چیزهای دیگر خیلی زود است.
بازی با نوزاد ده ماهه
نوزاد ده ماهه عاشق مکالمه با شماست. در طول روز به کودک خود بگویید که در خانه چه کار می‌کنید، شعرهای کودکانه بخوانید و زمانی که فرصت دارید بازی دو نفره با کودکتان انجام دهید. در ادامه برخی از این بازی‌ها را توضیح می‌دهیم.
۱- کتاب خواندن برای تقویت تخیل
اگر کودک شما هنوز صبر نشستن و نگاه کردن به کتاب‌ها را ندارد، نگران نباشید. کاملا طبیعی است. کتاب‌های مقوایی یا پارچه‌ای محکمی تهیه کنید که زود پاره نشود. هنوز خیلی زود است که انتظار داشته باشید کودک ده ماهه به اندازه کافی بی‌حرکت بنشیند تا به عکس کتاب خیره شود. کتاب‌هایی که برای نوزاد ۱۰ ماهه مناسب هستند، تصاویر ساده‌ای از اشیاء روزمره دارند.
۲- واکر برای تقویت مهارت حرکتی درشت
تحسین و تشویق کودک در سن ده ماهگی و نشان دادن به او که در مرکز توجه خانواده است بسیار مهم است. حالا که نزدیک به زمان راه رفتن است باید عضلات او برای مهارت حرکتی درشت قوی شود. به کمک واکر کودک او را تشویق به راه رفتن کنید. واکرها اسباب‌بازی‌های بسیار خوبی هستند که کودک به کمک آنها تعادل در راه رفتن را یاد می‌گیرد. از طرفی گزینه‌های مختلف دست‌ورزی هم معمولا روی این اسباب‌بازی برای بازی آموزشی بیشتر تعبیه شده است.
۳- اسباب‌بازی ساختنی برای هماهنگی بیشتر چشم و مغز
نوزاد ده ماهه دوست دارد که بلوک های مختلف را روی هم بکوبد و به هم وصل کند. استفاده از اسباب‌بازی ساختنی به هماهنگی بیشتر دست با چشم و مغز کمک می‌کند. کودک یاد می‌گیرد که چگونه از بند انگشتانش برای مهارت حرکتی ظریف و تقویت آن استفاده کند.
۴- پازل آموزشی برای حل مساله
پازل کودک برای تطبیق اشکال بسیار عالی است. همچنین قدرت حل مساله با کمک این وسیله در کودک بهبود میابد. این اسباب بازی مدل‌های مختلف مثل چینش بلاک یا حلقه دارد که الگویابی را نیز به کودک آموزش می‌دهد.
۵- جستجوگری در فضای باز برای تقویت تخیل
اجازه دهید کودک شما تحت نظارت‌تان، محیط طبیعی را کاوش کند و به او اجازه دهید برگ‌ها، چمن‌ها و سایر عناصر فضای باز را لمس کنند. این تجربه حسی می‌تواند به توسعه کنجکاوی و درک آنها از دنیای اطرافشان کمک کند. اطمینان حاصل کنید که آنها از خطرات احتمالی مانند اشیاء تیز یا گیاهان سمی در امان هستند.
۶- بازی حسی برای تقویت لامسه
استفاده از شن یا حبوبات و یا ماسه‌های بهداشتی برای بازی به تعادل حسی در کودک کمک می‌کند. بعضی کودکان درگیر بیش‌حسی هستند و لمس کردن را دوست ندارند. لمس شن بهداشتی به آنها در تعادل عمقی حس‌ها کمک می‌کند.
مسواک زدن نوزاد ده ماهه
اولین دندان کودکان معمولا در فاصله ۶ تا یکسالگی می‌روید. به طور میانگین کودک ۱۰ ماهه دو یا چند دندان دارد که باید از حالا به فکر نپوسیدن آن ها باشید. چکاپ دندانپزشکی را فراموش نکنید. به محض دیدن رویش دندان، مسواک زدن با خمیر دندان را شروع کنید. از یک مسواک نرم مخصوص کودک و اندازه یک لپه خمیردندان حاوی فلوراید استفاده کنید. طبق گفته NHS، اگر دندانپزشک شما غلظت بالاتری را توصیه نمی‌کند، می‌توانید از خمیردندانی با ۱۰۰۰ ppm فلوراید استفاده کنید. دو بار در روز، یک بار صبح و یک بار قبل از خواب مسواک بزنید.
به آرامی با حرکات دایره‌ای مسواک بزنید و روی جلو و عقب هر دندان و در امتداد خط لثه تمرکز کنید. اگر کودک در برابر مسواک زدن مقاومت می‌کند این کار را تبدیل به بازی کنید مثلا همزمان دندان خود یا عروسکش را مسواک بزنید. چون باید کودک را به مسواک زدن به عنوان بخشی از برنامه روزانه‌اش عادت دهید. سعی کنید با پخش موسیقی یا استفاده از مسواکی با رنگ‌ها یا بافت‌های جالب، این تجربه را برای کودک خود مثبت کنید. در هر صورت اگر کودک شما در ابتدا مسواک زدن را دوست ندارد، تسلیم نشوید. به تلاش خود ادامه دهید و آن را به یک روال تبدیل کنید.
سلامتی نوزاد ده ماهه
نوزاد ده ماهه دستورالعمل‌های ساده را می‌فهمد اما اگر همیشه از آنها پیروی نمی‌کند نگران نشوید و دنبال علایم اوتیسم نباشید. در این سن میل به کاوش قوی‌تر از میل به گوش دادن به هشدارهای شماست! ممکن است از نظر شناختی شروع به درک معنای «نه» کنند، اما این بدان معنا نیست که می‌توانند رفتار خود را به طور مداوم کنترل کنند.
موارد زیر را برای چک کردن سلامتی در ده ماهگی نوزاد در نظر بگیرید.
- زمان طبیعی نشستن: نشستن کودک در سن ۶ تا ۹ ماهگی رخ می‌دهد. ننشستن نوزاد ده ماهه به معنی یک تاخیر حرکتی است و باید آن را پیگیری کنید. وقتی کودک تاخیر حرکتی دارد باید سابقه خانوادگی بررسی شود. معمولا مورد نگران کننده‌ای نیست و طی ماه‌های آینده رفع میشود. اگر تاخیر بیش از یک ماه است لازم است برای بررسی به متخصص مغز و اعصاب و کاردرمانگر ارجاع داده شود تا تاخیر جسمی رفع شود. تعلل در درمان تاخیر حرکتی جسمی ممکن است منجر به تاخیر ذهنی در کودک شود.
- وجود یبوست: یبوست در این سن به علت خوردن غذای جامد و کم آبی بدن یا کم تحرکی به وجود بیاید. درمان خانگی مثل ماساژ و استفاده از خوراکی‌های مسهل را انجام دهید اما اگر مشکل تا یکهفته درمان نشد حتما به پزشک مراجعه کنید تا منجر به درد شکم و مقعد نشود.
- وجود اسهال: اسهال به دفع بیش از حد آبکی بیشتر از دوبار در روز می‌گویند. نوزاد ۱۰ ماهه چون غذای جامد متنوعی مصرف می‌کند بهتر است رژیم غذایی مناسبی برای درمان اسهال استفاده کند. ترکیب پلو با هویج و یا استفاده از ماست درمان خانگی اسهال نوزاد ده ماهه است.
سوالات متداول
- نوزاد ده ماهه چه کارهایی انجام می‌دهد؟
- نوزاد ده ماهه به راحتی مینشیند و به سرعت چهاردست و پا می‌رود. به کمک مبل و دیوار خود را می‌کشد تا با کمک آنها چند قدم راه برود. اضطراب جدایی کمتری دارد و به راحتی ارتباط می‌گیرد. عاشق برقراری گفتگو است و کلمات و رفتار شما را تقلید می‌کند. حتی ممکن است اولین کلماتش را هم بگوید.
- نیاز کودک ده ماهه چیست؟
- کودک ده ماهه نیاز به استقلال برای کشف محیط دارد. بنابراین باید خانه را امن کنید تا کنجکاوی اش را بتواند بروز دهد. او باید مرکز توجه شما باشد. پس برای هر کاری که از پسش بر می‌آید لبخند بزنید و تشویقش کنید.
- بهترین بازی مناسب ده ماهگی نوزاد چیست؟
- بازی هایی که کودک را در سن ده ماهگی تشویق به راه رفتن و تقویت مهارت حرکتی درشت کند. همچنین استفاده از جورچین و پازل هم هماهنگی چشم و دست و مغز و هم قدرت حل مساله را در او افزایش می‌دهد. از بودن در طبیعت غافل نشوید که به رشد خلاقیت نوزاد کمک می‌کند.
- آیا زنجبیل برای نوزاد ده ماهه مجاز است؟
- بله، نوزاد در ده ماهگی می‌تواند مقدار کمی زنجبیل دریافت کند، اما این کار باید با احتیاط انجام شود. می‌توان مقدار بسیار کمی از زنجبیل تازه یا پودر زنجبیل (در حد نوک قاشق چای‌خوری) را به غذای نوزاد اضافه کرد.
- آیا زعفران برای نوزاد ده ماهه مجاز است؟
- بله. یکی از مواردی که والدین به اشتباه فکر می‌کنند برای نوزاد ۱۰ ماهه ممنوع است زعفران است. در حالیکه این باور عامیانه غلط است و زعفران را به اندازه مناسب می‌توانید در غذای کودک در همان شش ماهگی اضافه کنید.
- نوزاد ده ماهه چند قاشق باید غذا بخورد؟
- مقدار غذای نوزاد در هر وعده بستگی به اشتهای نوزاد، نوع غذا و تعداد وعده‌های روزانه او دارد. با این حال می‌توانید راهنمای کلی زیر را برای هر وعده در نظر بگیرید:
– پوره میوه یا سبزیجات: ۴ تا ۶ قاشق غذاخوری
– حریره یا فرنی: ۴ تا ۶ قاشق غذاخوری
– غذای نرم‌شده‌ی خانواده (کم‌ادویه): ۲ تا ۴ قاشق غذاخوری
– پروتئین (مرغ، گوشت، تخم‌مرغ، حبوبات نرم): ۲ تا ۳ قاشق غذاخوری
– ماست یا پنیر پاستوریزه: ۲ تا ۴ قاشق غذاخوری
جمع‌بندی
در این مقاله از فروشگاه سیسمونی کودکو با ویژگی‌های فیزیکی و شناختی نوزاد ده ماهه آشنا شدیم و درباره برنامه روتین غذایی و خواب کودک در این سن صحبت کردیم. کودک ده ماهه هنوز شیر مادر یا شیر خشک را باید بخورد اما یه وعده غذایی در روز را حتما باید مصرف کند.
خواب کودک در این سن پایدارتر میشود و با آموزش درست حتی می‌تواند شب‌ها که بیدار شد خودش را آرام کند و دوباره به خواب برود. نوزاد هنوز نیاز به دو چرت در روز دارد اما عصرها مدت طولانی‌تری بیدار است.
در این سن با کودک زیاد حرف بزنید و هنگام کار در خانه از روزمرگی‌ها برایش تعریف کنید. کودک ذوق می‌کند و دلش می‌خواهد از شما تقلید کند. در ادامه بازی‌های مناسب این سن را معرفی کردیم که به بهبود مهارت‌های حرکتی و شناختی او کمک می‌کند.
یادتان باشد اگر تاخیر حرکتی در کودک وجود دارد بدون نگرانی مساله را با پزشک مرتبط چک کنید. معمولا این تاخیرها زیر نظر پزشک برطرف میشود اما به تعویق انداختن درمان آن ممکن است عوارض جبران نشدنی به همراه بیاورد. کودک شما در آستانه یکسالگی و نوپایی است. تا می‌توانید از این دوران لذت ببرید!
همچنین بخوانید:
